Trumponomics zorgt voor nieuwe wendingen in 2025

De Amerikaanse verkiezingen en het radicale economische programma dat de gekozen president Donald Trump heeft beloofd uit te voeren, zullen de macro-economische ontwikkelingen in 2025 sterk beïnvloeden. Hoewel een groot deel van de loop van het jaar vanuit economisch perspectief grotendeels wordt ingeluid, als gevolg van de bestaande dynamiek (of het gebrek daaraan) van de grote economieën, zal ‘Trumponomics’ iedereen raken en nieuwe wendingen opleveren.

De regering van president Joe Biden laat de regering-Trump een sterke economie achter. De groei in de VS is hoog en weerspiegelt een potentiële groei maar geen oververhitting. De werkloosheid is laag. De inflatie ligt ongeveer 1% boven de doelstelling, maar de Federal Reserve (Fed) had er vóór de verkiezingen vertrouwen in dat ze in 2025 2% zou halen. De particuliere consumptie is sterk, met consumenten die de overtollige besparingen die tijdens de pandemie zijn opgebouwd gestaag verminderen, wat optimisme en een beetje schizofrenie suggereert van de kant van de consumenten als kiezers. De Inflation Reduction Act en de uitgaven aan artificiële intelligentie leiden tot sterke niet-residentiële investeringen. 

Economische verwachtingen

Ondanks de regeringswisseling zou de economie in 2025 hoogstwaarschijnlijk sterk zijn gebleven. Aan de negatieve kant zijn de begrotingstekorten echter groot - en zelfs zonder rekening te houden met de aangekondigde belastingverlagingen van Trump had het Congressional Budget Office voorspeld dat ze voor de nabije toekomst groot zouden blijven, wat impliceert dat de schuld/bbp-ratio's gestaag zouden stijgen.

Vanaf die basis zullen de voorgenomen beleidsmaatregelen van Trump – of het nu gaat om tarieven, belastingverlagingen, deregulering of deportaties – waarschijnlijk samen leiden tot oververhitting, hogere rentetarieven en een sterkere dollar.

Tenzij ze worden tegengegaan door sterke vergeldingsmaatregelen of een forse stijging van de dollar, zullen de tarieven de vraag waarschijnlijk doen toenemen, net als belastingverlagingen en mogelijke deregulering van de financiële sector - ten koste van de inefficiëntie in het eerste geval, de houdbaarheid van de schulden in het tweede geval en de financiële stabiliteit in het derde geval, maar alle drie spelen ze een kleine rol in 2025.

Deportaties zullen het arbeidsaanbod en de potentiële output verminderen als ze worden uitgevoerd tegen een ritme dat in de buurt ligt van wat werd aangekondigd. Met een grotere vraag en een kleiner aanbod zou er in 2025 wel eens een opleving van de inflatie kunnen zijn. Als dat zo is, zet het een potentieel conflict op gang tussen de regering-Trump en de Fed. Ik twijfel er niet aan dat de Fed zich, in ieder geval in 2025 met Jerome Powell als voorzitter, aan zijn mandaat zal houden en de reële rente zal verhogen, wat de sterkte van de dollar zal versterken.   

Zou het scenario anders kunnen uitpakken? Zoals altijd is het antwoord ja. Een relevante maar moeilijk te kwantificeren factor is het effect van onzekerheid, met name op investeringen. Waar en of er geïnvesteerd moet worden en hoe de toeleveringsketens georganiseerd moeten worden, hangt sterk af van de toegang tot de markten, de beperkingen op directe buitenlandse investeringen, de oorsprongsregels voor de export, enzovoort. Amerikaanse tarieven zullen waarschijnlijk leiden tot vergelding door Europa en China en een complexe tarievenoorlog. Onzekerheid over de uitkomst kan er wel toe leiden dat bedrijven hun investeringen afwachten en opschorten. Ook de onzekerheid over de inflatie kan de consumptie beïnvloeden. Een vertraging van de activiteit is dus mogelijk, zo niet waarschijnlijk.

Groeiobstakels voor de eurozone

Wat de eurozone betreft, voelt de uitgangspositie heel anders dan de VS: middelmatige economische cijfers en een pessimistische stemming, zowel over de economische vooruitzichten als de zeer beperkte politieke ruimte om die te verbeteren.

De werkloosheid is naar Europese historische maatstaven laag. Het probleem is de productiviteitsgroei en daarmee de potentiële groei. Sinds 2010 is het bbp per hoofd van de bevolking van de eurozone gegroeid met 0,8%, tegen 1,4% voor de VS. En het verschil tussen de twee is de afgelopen vijf jaar toegenomen, met een nulgroei van het bbp per hoofd van de bevolking in de eurozone versus 1,8% voor de VS.

Een blik op uitgesplitste gegevens toont aan dat het verschil grotendeels afkomstig is van een lagere productiviteitsgroei in de informatie- en communicatietechnologie-intensieve sectoren in de eurozone.

Het rapport van de voormalige president van de Europese Centrale Bank (ECB), Mario Draghi, over het concurrentievermogen van de Europese Unie (EU), dat waarschuwt voor een “langzame doodsstrijd” van achteruitgang als de situatie niet verandert, vindt weerklank bij beleidsmakers.

Maar haar vermogen om hervormingen door te voeren en de vereiste overheidsinvesteringen te financieren, zowel op nationaal als op EU-niveau, is uiterst beperkt. Het consumentenvertrouwen is laag. De op grond van de EU-regels vereiste begrotingsconsolidatie draagt bij tot een zwakke vraag. Nu de inflatie onder controle is, betekent dit een aanzienlijk soepeler beleid van de ECB. Ik vind de huidige renteprognoses te hoog en sluit een terugkeer naar de nulgrens niet uit. Dit vergelijken met de VS versterkt mijn geloof in de zwakte van de euro en de sterkte van de dollar.

Hoe zou het beleid van Trump de vooruitzichten van de eurozone beïnvloeden? Het antwoord hangt grotendeels af van de omvang en vorm van eventuele vergelding. Zonder sterke vergelding zijn de gevolgen waarschijnlijk het spiegelbeeld van die voor de VS: zwakkere export naar de VS, en een zwakkere euro. Het hogere Amerikaanse tarief op de Chinese export naar de VS compliceert het verhaal. Enerzijds kan de EU mogelijk een deel van de Chinese export naar de VS vervangen. Aan de andere kant, voor zover China nog steeds sterk afhankelijk is van export, kan China proberen de export naar Europa te heroriënteren. 

Stijgende invoerheffingen

Het verhaal wordt nog ingewikkelder en los van de Amerikaanse maatregelen verhogen ook Europa en China de invoerheffingen, wat leidt tot een lagere export en import. Uiteindelijk moet de evolutie van de commerciële oorlogen tussen de drie hoofdrolspelers zich nog ontwikkelen. Voorlopig zal het zwakke interne momentum wellicht de macro-economische evoluties in de eurozone domineren in 2025.

Elders zullen de opkomende markten waarschijnlijk veel meer getroffen worden door het beleid van Trump en de handelsoorlogen die daardoor allicht ontstaan. Dit is het duidelijkst het geval voor Mexico, maar ook voor landen, zoals Vietnam, die erop rekenden te groeien door hogerop te klimmen in de toeleveringsketen en die misschien uitgesloten worden of partij moeten kiezen.

De effecten kunnen tijd nodig hebben om uit te werken. Voordat dit gebeurt, zullen hogere Amerikaanse rentetarieven en een sterkere dollar het leven van de landen met een hoge dollarschuld waarschijnlijk moeilijker maken. Dit zou wel eens kunnen zijn waar, afgezien van de VS, het beleid van Trump het grootste effect zal hebben in 2025. 

De standpunten en meningen in dit artikel zijn die van de auteur en weerspiegelen niet noodzakelijk die van AXA Investment Managers.